Hầu hết các công trình nhà ở hiện nay đều xây dựng bể tự hoại 3 ngăn bởi có nhiều ưu điểm như:
- Hiệu suất xử lý ổn định
- Chiếm ít diện tích, giá thành rẻ
- Thời gian thời gian sử dụng lâu dài, ít bị tắc nghẽn…
Tuy nhiên, để phát huy vai trò của công trình xử lý nước thải tại chỗ này, cần thiết kế, thi công xây dựng, lắp đặt bể tự hoại đúng.
Những chia sẻ dưới đây sẽ hướng dẫn bạn cách tự xây bể tự hoại 3 ngăn theo đúng tiêu chuẩn.
1/ Cấu tạo của bể tự hoại 3 ngăn
Việc nắm vững cấu tạo của loại bể tự hoại 3 ngăn cũng như nguyên lý hoạt động của nó sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc thiết kế hầm bể tự hoại cũng như hạn chế được tối đa các rủi ro trong quá trình xây dựng, lắp đặt hệ thống bể tự hoại như: bồn cầu bị tắc, bể phốt bị đầy hay bể phốt bị nứt.
Bể tự hoại 3 ngăn hay còn được gọi là bể phốt 3 ngăn được thiết kế và xây dựng theo hai dạng khác nhau.
- 1 chứa – 2 lắng
- 1 chứa – 1 lắng – 1 lọc: Đây là cấu tạo bể thông dụng nhất.
Ngăn chứa: Đây là nơi mà chất thải (phân, nước tiểu, giấy vệ sinh,..) sau khi chúng ta xả nước sẽ trực tiếp trôi xuống và các chất thải này sẽ ở đây 1 thời gian để chờ các vi khuẩn phân hủy thành cặn.
Ngăn lọc: Có chức năng lọc các chất thải lơ lửng sau khi đã được xử lý ở ngăn chứa.
Ngăn lắng: Là nơi chứa các chất thải không thể phân hủy được như: tóc, nhựa, kim loại… tầng trên của ngăn lắng là nước trong và sẽ được thải ra ngoài.
Cấu tạo bể tự hoại 3 ngăn
Theo cấu tạo bể phốt 3 ngăn dựa trên các bản vẽ thì diện tích ngăn chứa sẽ chiếm ½ diện tích của bể, còn diện tích ngăn lắng và diện tích ngăn lọc thì mỗi ngăn sẽ chiếm ¼ diện tích của bể.
Hình ảnh xây bể tự hoại 3 ngăn. Ngăn chứa = ½ bể, ngăn lắng và ngăn lọc = ¼ bể
ở các thành phố lớn, diện tích nhà bé thì bể tự hoại 3 ngăn thường được đặt ngay dưới nền móng nhà.
Mục lục nội dung
2/ Nguyên lý hoạt động bể phốt 3 ngăn
Đầu tiên, sau khi đi vệ sinh xong bạn ấn nút xả nước thì chất thải theo đường ống của bồn cầu sẽ trôi xuống bể tự hoại vào ngăn chứa. Các loại chất thải như: Hydro cacbon, đạm, chất béo, chất xơ có trong phân, nước tiểu,..sẽ được phân hủy bởi các vi khuẩn kỵ khí cũng như các loại nấm men có trong bể phốt.
Hình ảnh mô phỏng nguyên lý hoạt động của bể tự hoại 3 ngăn
Sau khi quá trình phân hủy này diễn ra (sẽ là 1 khoảng thời gian khá lâu và liên tục) thì chất thải sẽ trở thành dạng bùn cặn và lắng xuống dưới đáy bể chứa, mùi hôi cũng được giảm bớt.
Với các chất không tan như: tóc, nhựa sẽ chuyển dần sang bể lắng, khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ chuyển thành chất khí như CH4, Co2, H2S, NH3
Điều kiện thích hợp ở đây sẽ phụ thuộc ở:
- Nhiệt độ
- Lưu lượng dòng nước thải
- Thời gian lưu nước
- Tải trọng chất thải
- Cấu tạo và vi khuẩn có trong bể
Còn lại những chất lơ lửng trong nước ở bể lọc cũng sẽ được chờ lắng cho đến khi đầy trước khi chảy ra bên ngoài.
Như vậy, chất thải trong các bể tự hoại 3 ngăn đều được phân hủy ra thành nhiều dạng khác nhau:
- Một là được chuyển thành dạng khí
- Phần còn lại sẽ chuyển thành chất thải bùn cặn và được chuyển ra ngoài khi thực hiện hút bể phốt định kỳ.
3/ Xây dựng thiết kế bể tự hoại 3 ngăn
Bản vẽ bể tự hoại 3 ngăn cải tiến
Để xây dựng và có được 1 bản vẽ bể phốt 3 ngăn phù hợp với nhu cầu của gia đình, các gia chủ nên chú ý một số điều như sau:
- Tổng số người sinh hoạt của gia đình qua đó tính toán lượng chất thải trung bình đổ xuống bể tự hoại trong 1 ngày là khoảng bao nhiêu
- Vị trí đặt bể ở đâu là hợp lý nhất cho quá trình sinh hoạt cũng như thông hút sau này
Hình ảnh mẫu thiết kế bản vẽ hầm tự hoại 3 ngăn được sử dụng phổ biến nhất năm 2016
Bạn có thể tải bản PDF của Sơ đồ bản vẽ bể tự hoại 3 ngăn
Một số lưu ý khi làm bể tự hoại loại 3 ngăn để quá trình hoạt động của bể tránh sai sót
- Thứ nhất: Chú ý lượng chất thải xả xuống hàng ngày, nếu lượng chất thải nằm trong khoảng từ 10m2 – 20m3 thì mới làm bể 3 ngăn
- Thứ 2: Giữ khoảng cách từ đáy của hầm cho tới bề mặt của mực nước thải luôn phải đảm bảo cao hơn 1,2m.
- Thứ 3: Đối với bể tự hoại xây theo kiểu hầm tròn thì bán kính tối thiểu phải đạt tối thiểu là 0,7m còn đối với bể hình chữ nhật thì tỉ lệ chiều dài, chiều rộng là 3:1
- Thứ 4: Đáy bể tự hoại 3 ngăn bạn nên đổ bằng tấm đan bê tông cốt thép mác 200, độ dày tối thiểu của nền là 150 mm
- Thứ 5: Nên sử dụng gạch lỗ nhỏ, đổ bê tông cốt thép được đúc sẵn hoặc bê tông đổ tại chỗ hoặc được chế tạo bằng vật liệu Composite, HDPE để đảm bảo độ bền cũng như tính ổn định trong quá trình sử dụng bể tự hoại 3 ngăn.
Chú ý: Dành cho gia đình bạn nào muốn xây bể tự hoại 2 ngăn thì cần xác định đúng kích thước bể phốt gia đình mình. Dựa vào bảng dưới đây để để xác định thông tin chi tiết về kích thước phù hợp
Bảng kích thước bể phốt nhà dân 2 ngăn tính theo tổng lượng chất thải
4/ Kỹ thuật xây dựng bể phốt tự hoại 3 ngăn
Đối với bể tự hoại 3 ngăn xây bằng gạch
Yêu cầu phải xây bằng tường đôi (có độ dày khoảng 220mm) hoặc dày hơn là tốt nhất, xếp gạch một hàng dọc lại một hàng ngang, xây bằng gạch đặc M75 (cấp độ bền B5) và vữa xi măng cát vàng M75, mạch vữa phải no, dày đều nhau, miết kỹ tránh việc hở mạch hoặc nứt tường bể tự hoại sau này.
Các bể kích thước lớn phải có biện pháp gia cố đảm bảo kết cấu. Cả mặt trong và mặt ngoài của bể tự hoại 3 ngăn phải được trát vữa xi măng cát vàng M75, dày 20mm, chia làm 2 lớp: lớp đầu dày 10mm có khía bay, lớp ngoài dày 10mm, trát vữa phải miết kỹ, ngoài cùng đánh màu xi măng nguyên chất chống thấm (toàn bộ chiều cao bể và mặt trong đáy bể).
Đặc biệt lưu ý: Nên lựa chọn loại xi măng chuyên dụng cho bể tự hoại, tránh chọn các loại xi măng hoặc pha trộn bê tông theo tỉ lệ xấu khiến tường khô quá nhanh sau này rất dễ khiến cho bể phốt bị nứt.
Hình ảnh bể tự hoại 3 ngăn được xây bằng gạch
Tại các góc bể tự hoại 3 ngăn ( phần ở giữa thành với thành bể và giữa thành với đáy bể) phải trát nguýt góc. Đặt các tấm lưới inox hay thép có kích thước khoảng 10x10mm chống nứt và chống thấm vào trong lớp vữa trong khi trát mặt trong tường bể, một phần lưới nằm trên đáy bể ít nhất 200mm.
Nếu mực nước ngầm cao thì phải tiến hành chèn thêm ít nhất một lớp đất sét dày ít nhất khoảng 100mm xung quanh bể. Đáy bể phải được làm bằng bê tông cốt thép, đổ liền khối với dầm bao quanh chu vi bể ở chân tường, chiều cao tối thiểu 100mm để chống thấm.
Đối với bể tự hoại 3 ngăn bằng bê tông, cốt thép đúc sẵn toàn khối
Bể được làm bằng bê tông cốt thép với mác tiêu chuẩn là 200. Đối với bể làm bằng vật liệu này, bạn nên lưu ý tại vị trí nắp bể tự hoại và điểm kết nối đường ống qua các ngăn bể phải được làm chống thấm và có gioăng cao su để tránh hiện tượng rỉ nước ra ngoài.
Cách đặt ống trong bể tự hoại
Các ống dẫn nước vào, ra và giữa các ngăn phải được đặt so le nhau để quãng đường nước chảy trong bể dài nhất, tránh hiện tượng chảy tắt. Tốt nhất đoạn ống dẫn nước thải trước khi vào bể chứa nên đặt nằm ngang, độ dốc ~ 2%, chiều dài không quá 12m.
Ống dẫn phân vào và ra khỏi bể có lắp ống hình chữ T, đường kính tối thiểu 100mm, đầu trên của Tê cao hơn mặt nước, đầu dưới ngập, cách mặt nước 400mm để tránh lớp váng trên bề mặt bể. Cốt đáy ống vào cao hơn đáy ống ra ít nhất 50mm.
Hình ảnh: Cách đặt ống trong bể phốt
Các ngăn của bể tự hoại 3 ngăn được thông với nhau trực tiếp bằng các ống dẫn nước mà làm bằng cút chữ L ngược đường kính tối thiểu khoảng 100mm hoặc để các lỗ trên vách ngăn, kích thước của ống dẫn tối thiểu là 200x200mm. Cút hoặc lỗ thông phải cách đáy bể không dưới 500mm và phải cách mặt nước không dưới 300mm để đảm bảo quá trình phân hủy cũng như thoát nước diễn ra ổn định nhất.
Hình ảnh bể tự hoại 3 ngăn hoàn thiện
Chú ý: Đối với việc thi công, không được để hổng một chi tiết hoặc kẽ hở nào vì khi bể bị ảnh hưởng bởi các tác nhân bên ngoài như bị ngấm nước ngầm, đáy bể bị biến dạng do móng không đảm bảo chất lượng,…điều này sẽ làm mất an toàn cho toàn bộ kết cấu của bể.
Do vậy, khi tiến hành xây dựng bể tự hoại 3 ngăn hay bất kỳ dạng bể tự hoại nào các bạn cũng cần thao tác cẩn thận, kiểm tra các chi tiết, kết cấu của bể một cách cẩn thận để tránh làm giảm tuổi thọ của bể.